Στεγνώνουν τον Αξιό με παράνομα φράγματα
Έντονες αντιδράσεις προκαλεί το έργο-μαμούθ που υλοποιεί η σκοπιανή κυβέρνηση με την κατασκευή δώδεκα φραγμάτων κατά μήκος της κοίτης του Αξιού.
Με τα φράγματα που ήδη λειτουργούν μέσα στα Σκόπια, ο ποταμός το καλοκαίρι στερεύει.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι τα φράγματα δεν ακολουθούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα και ενδέχεται να προκαλέσουν νέα προβλήματα στον ήδη υποβαθμισμένο ορίζοντα του ποταμού.
Των Φ. Κουτσαμπάρη, Μ. Καραούλη
Στην κατασκευή 12 φραγμάτων στον Αξιό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προχωρούν τα Σκόπια, αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι δεν εφαρμόζουν τα περιβαλλοντικά πρότυπα της Ε.Ε. και υπάρχει ενδεχόμενο να προκαλέσουν νέα προβλήματα στον ήδη υποβαθμισμένο ορίζοντα του ποταμού.
Τα φράγματα εντάσσονται στο έργο "Κοιλάδα του Βαρδάρη", συνολικού προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, για το οποίο έχει ήδη προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός από τις αρχές των Σκοπίων. Το θέμα έθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Αντώνης Τρακατέλλης εφιστώντας την προσοχή στις ενδεχόμενες επιπτώσεις του έργου σε ό,τι αφορά τη ρύπανση του ποταμού και του Θερμαϊκού κόλπου, στον οποίο εκβάλλει ο Αξιός, όσο και στη ροή και στον όγκο του νερού που φθάνει στο ελληνικό τμήμα του Αξιού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε στον ευρωβουλευτή ότι “τα Σκόπια δεν τηρούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα για την κατασκευή του έργου, αν και είναι υποχρεωμένα, σύμφωνα με τις συμβάσεις που έχουν υπογράψει”. Στη συνέχεια όμως της απάντησής της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημάνει απλώς ότι "θα παρακολουθεί την εξέλιξη τού έργου, όπως και τις άλλες νέες επενδύσεις, που ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον". Δηλώνει μάλιστα ότι είναι ενήμερη για το έργο από τις αρχές των Σκοπίων.
“ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΕΝΟ”
"Έμαθα για τον διαγωνισμό και έθεσα το θέμα. Σύμφωνα με αυτά που μου απάντησε ο επίτροπος διαπίστωσα ότι υπάρχει ένα κενό. Δεν έχουμε τα εχέγγυα, καθώς δεν κατατέθηκαν τα σχέδια στην Κομισιόν. Τα Σκόπια είναι προς ένταξη χώρα και πρέπει να ακολουθούν τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς", δήλωσε στη "Μ" ο κ. Τρακατέλλης. "Είναι θεμιτό να κάνουν τα φράγματα, για να πάρουν ηλεκτρική ενέργεια, με τρόπο που δεν μολύνει το περιβάλλον. Αυτό όμως που μας ενδιαφέρει είναι να μην έχουμε ρύπανση του ποταμού, να μην έχουμε αλλοίωση της ροής του ποταμού και τρίτον να μην έχουμε μεταβολή του όγκου του. Πιθανόν με την ευκαιρία των φραγμάτων να κάνουν παράπλευρα έργα και να διοχετεύουν νερό σε άλλες χρήσεις με αποτέλεσμα ο Αξιός να έρχεται σαν ρυάκι στην Ελλάδα. Αν γίνει το έργο, θα πρέπει να γίνει με σωστές προδιαγραφές, χωρίς επιπτώσεις στη χώρα μας", προσθέτει ο κ. Τρακατέλλης. "Μετά την παρέμβαση, η Επιτροπή θα ζητήσει από τα Σκόπια να της καταθέσουν τα σχέδια και, εάν δεν υπάρχουν, δεν θα προχωρήσουν τα έργα. Πρέπει να υπάρξει και αντίστοιχο διάβημα από την ελληνική κυβέρνηση, από το ΥΠΕΧΩΔΕ, προς τα Σκόπια, για να ενημερωθούν για το έργο. Πρέπει να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ή το έργο να μη γίνει, εάν δεν πληροί τις προϋποθέσεις, ή θα γίνει σωστά", υπογραμμίζει ο ευρωβουλευτής, σημειώνοντας ότι "δεν χρησιμοποιούν χρήματα από την Ε.Ε. από το προενταξιακό εργαλείο. Εκτιμώ ότι το κάνουν αυτό για να μην έχουν και τον ανάλογο έλεγχο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εάν δεν έθετα το θέμα, ίσως να γίνονταν τα φράγματα, χωρίς να το αντιληφθούν τα αρμόδια όργανα. Είναι ερωτηματικό από πού θα προέρθουν τα χρήματα. Εάν για παράδειγμα το έργο γίνει με παραχώρηση και τα χρήματα τα βάλει ο ανάδοχος, δεν ξέρουμε τι όροι θα υπάρχουν στη συμφωνία και πώς θα εκμεταλλευτεί το νερό". Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1987 είχε υπογραφεί συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και στην τότε Γιουγκοσλαβία, σύμφωνα με την οποία στην Ελλάδα έπρεπε να εισέρχονται κατ' ελάχιστον 32 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο. Τη συμφωνία αυτή δεν τη δέχονται πλέον τα Σκόπια, καθώς κρίνουν ότι υπογράφηκε από άλλη κυβέρνηση ενός άλλου κράτους, το οποίο σήμερα δεν υφίσταται. Το πρώτο δείγμα της αλλαγής στάσης των Σκοπίων έγινε αντιληπτό το περασμένο καλοκαίρι, όταν η ποσότητα νερού που έφθανε στο ελληνικό τμήμα του Αξιού κυμαίνονταν στα 10 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο.
________________________________________________________________
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ “Θα νεκρώσει ο κάμπος μας”
Του Κώστα Καντούρη
Εντονες αντιδράσεις προκαλεί στους φορείς της περιοχής του Κιλκίς, και ειδικά του Πολυκάστρου, το έργο-μαμούθ που σχεδιάζει η σκοπιανή κυβέρνηση με την κατασκευή δώδεκα φραγμάτων κατά μήκος της κοίτης του ποταμού Αξιού. “Ηδη με τα 12 φράγματα που λειτουργούν στους παραποτάμους του Αξιού μέσα στα Σκόπια, ο ποταμός το καλοκαίρι στερεύει”, επισήμανε στη “Μ” ο δήμαρχος Πολυκάστρου Δημήτρης Σμυδάκης. “Θα νεκρώσει ο κάμπος μας, νʼ αντιδράσουμε”, συμπλήρωσε ο νομάρχης Κιλκίς Ευάγγελος Μπαλάσκας. “Ηδη τα Σκόπια έχουν παραβιάσει διεθνείς συμφωνίες. Με την κατακράτηση νερών από τον Αξιό, το ποτάμι μετατρέπεται σε… ρυάκι το καλοκαίρι”, επισήμανε ο δήμαρχος, επιβεβαιώνοντας πως ήδη η κυβέρνηση του γειτονικού κράτους είναι υπόλογη στη διεθνή κοινότητα, καθώς έπρεπε να αφήνει μεγαλύτερη ποσότητα νερού για να φτάσει στο ελληνικό έδαφος. Τόνισε πως από την ελληνική πλευρά δεν έγιναν τα απαραίτητα βήματα, προκειμένου να σταματήσει η αλόγιστη χρήση των νερών του ποταμού από τους γείτονες, όπως και η παρατεταμένη μόλυνσή του. “Η ρύπανση που έχει ο ποταμός τον χειμώνα, όταν έχουμε νερά, είναι η ίδια με αυτή καλοκαιριού, όταν στερεύει και τα νερά γίνονται στάσιμα”, υπογράμμισε ο κ. Σμυδάκης τονίζοντας πως οι επιπτώσεις από τους ρύπους τους θερινούς μήνες είναι πολύ μεγαλύτερες απʼ ό,τι σε άλλες περιόδους. “Αν γίνει μεγαλύτερη κατακράτηση των νερών με αυτά τα φράγματα που σχεδιάζονται, θα εξαφανιστεί ο υδροβιότοπος, θα εξαφανιστεί το ποτάμι”, συμπλήρωσε. Χαρακτηριστικό είναι ότι χθες ο Αξιός στην περιοχή του Πολυκάστρου γέμισε με σκουπίδια από χωματερές αστικών απορριμμάτων των Σκοπίων. “Ολος ο κάμπος του Κιλκίς και της Θεσσαλονίκης από το Πολύκαστρο και κάτω θα νεκρώσει”, τόνισε από την πλευρά του ο νομάρχης Κιλκίς Ευάγγελος Μπαλάσκας. “Τι άλλο θα πρέπει να κάνουμε για νʼ ανεχτούμε τις προκλήσεις, η ελληνική πολιτεία πρέπει νʼ αντιδράσει δυναμικά. Αν γίνει αυτό το έργο, εμείς πρέπει να κλείσουμε τα σύνορα. Το νερό δεν είναι κανενός, δεν μπορεί κανείς να τους επιτρέψει να προχωρήσουν σʼ αυτό το έργο”, είπε ο νομάρχης. Ηδη ο υδροφόρος ορίζοντας του Αξιού είναι επιβαρημένος και από τις γεωτρήσεις που έκανε η γειτονική πλευρά στην ευρύτερη κοιλάδα του, προκειμένου να προμηθεύσει νερό στη λίμνη Δοϊράνη, την οποία έχει αξιοποιήσει τουριστικά από τη δική της πλευρά. Ο συγκεκριμένος αγωγός μεταφοράς νερού έχει μήκος 18 χιλιομέτρων και κατασκευάστηκε πριν λίγα χρόνια, με τα χρήματα που πήρε η σκοπιανή κυβέρνηση από την πώληση της κρατικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών.
ΑΠΟΨΗ
Να γίνει έλεγχος
Του Θεμιστοκλή Κουιμτζή, ομότιμου καθηγητή Χημείας Περιβάλλοντος ΑΠΘ και προέδρου του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Αξιού
Είναι σύνηθες φαινόμενο πλέον να δημιουργούνται υδροηλεκτρικά έργα κατά μήκος των ποταμών, σε όλους τους ποταμούς. Αυτό πρέπει να γίνεται με δύο κυρίως προϋποθέσεις: Η πρώτη είναι να μην αλλοιώνεται, να μη μεταβάλλεται ο όγκος του παρεχόμενου νερού των φραγμάτων. Δηλαδή, τα φράγματα που δημιουργούνται να μην χρησιμοποιούνται και για υδροαρδευτικά έργα, τα οποία θα περιορίζουν την παροχή του νερού στο τμήμα του ελληνικού χώρου, χωρίς προσυνεννόηση των δύο κρατών. Αυτό είναι απαράδεκτο, αν γίνεται. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί όταν κατασκευάζονται να λαμβάνονται τέτοια μέτρα που να μην αλλοιώνουν την οικολογική πληρότητα του νερού. Δηλαδή, η ρύπανση σε τέτοιο βαθμό που να επηρεάζει το οικοσύστημα του ίδιου του ποταμού. Να είναι επίσης κατασκευασμένο κατά τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει να μεταφέρονται και τα λεγόμενα φερτά υλικά. Να έχουμε υπόψη μας ότι και στην Ελλάδα ο φορέας έδωσε άδεια να γίνει ένα μικρό υδροηλεκτρικό έργο γύρω στο Πολύκαστρο - Αξιούπολη, με τέτοιον τρόπο ώστε να μην έχουμε καμία αλλοίωση, ούτε αισθητική στο χώρο εκείνο τον περιβάλλοντ, ούτε στην ποιότητα του νερού. Και επίσης να διευκολύνει τη μετακίνηση των ψαριών. Δηλαδή, δεν είναι εύκολο, άντε κάνουμε υδροηλεκτρικά εργοστάσια, πρέπει να λαμβάνονται σωστά οι περιβαλλοντικές και οικολογικές προϋποθέσεις. Αυτά δεν ξέρω αν τα λαμβάνουν υπόψη τους οι Σκοπιανοί. Αν δεν τα λαμβάνουν, ο κ. Τρακατέλλης έχει δίκαιο και πρέπει να γίνει παρέμβαση μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, να γίνει αμοιβαίος έλεγχος από επιστήμονες των δύο χωρών, μια και στα θέματα του Αξιού υπάρχουν πολλά προγράμματα κοινά, που μπορούν να βοηθήσουν αυτήν την κατάσταση. Το πρόβλημα είναι αν σε αυτά τα φράγματα μετά, οι λίμνες που δημιουργούνται χρησιμοποιούνται για άρδευση, οπότε δεν υπάρχει η σωστή κατανομή νερού στις δύο χώρες. Εκεί είναι η συμφωνία. Εφόσον γίνει συμφωνία ότι το 1/3 του νερού θα πηγαίνει για άρδευση στα Σκόπια, το 1/3 π.χ. στην Ελλάδα και το 1/3 θα πρέπει να φτάνει και στον Αξιό, αλλιώς θα καταστραφεί. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να γίνει, που λένε, επέμβαση στα Σκόπια. Να τους κλείσουμε τα σύνορα εάν μας κρατήσουν όλο το νερό. Δεν γίνεται. Υπάρχει διεθνές δίκαιο πάνω σε αυτό το θέμα. Δεν μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν.
Δεκ 20, 2008
