7/11/2008 - ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ κ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΤΖΙΜΑ Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΑΠΘ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΜΑΪΚΟ ΚΟΛΠΟ
Η Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης Θερμαϊκού Κόλπου του Υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης, ανέθεσε το ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Μελέτη της ρύπανσης του Θερμαϊκού Κόλπου και προτάσεις για την άμεση αντιμετώπισή της», στο Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον κ. Κωνσταντίνο Φυτιάνο, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Χημείας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μετρήσεις οικολογικών δεικτών, δεικτών ρύπανσης και βιολοχημικών παραμέτρων σε όλο το Θερμαϊκό κόλπο, σε ποτάμια που εκβάλλουν σ’ αυτό αλλά και σε υδατορεύματα, χείμαρρους και απορροές, για την χρονική περίοδο 2007-2008, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και υποβολή προτάσεων. Την μελέτη παρέδωσε σήμερα στον Υπουργό Μακεδονίας – Θράκης κ. Μαργαρίτη Τζίμα ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου κ. Κωνσταντίνος Φυτιάνος.
Ο κ. Υπουργός μεταξύ άλλων τόνισε:«Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τόσο λεπτομερής καταγραφή και είμαστε αποφασισμένοι τα μέτρα που προτείνονται για να εξασφαλιστεί η οικολογική ισορροπία στον Θερμαϊκό, να τα προωθήσουμε προς εφαρμογή άμεσα, είτε απ` ευθείας μέσω του ΥΜΑΘ, είτε με τη συνεργασία συναρμοδίων Υπουργείων. Ήδη κάποια από τα προτεινόμενα μέτρα υλοποιούνται, όπως το κλείσιμο των χωματερών, αφού ξεκινά η λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης, αλλά και η εγκατάσταση συστήματος προειδοποίησης ρύπανσης στον Θερμαϊκό, μέσω προγράμματος προϋπολογισμού 1,5 εκατομμυρίων ευρώ που υλοποιεί το ΥΜΑΘ. Σε έναν μήνα από σήμερα, θα γίνει λεπτομερής παρουσίαση της μελέτης, σε ημερίδα που θα οργανωθεί με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων.»
Σκοπός του ερευνητικού αυτού προγράμματος, είναι η παρακολούθηση και εκτίμηση της ρύπανσης σε νερά, ιζήματα και ζωντανούς οργανισμούς του περιβάλλοντος του κόλπου, οι τάσεις που επικρατούν κάτω από τις υφιστάμενες πιέσεις που δέχεται το οικοσύστημα, ο εντοπισμός των σημαντικότερων εστιών ρύπανσης και η αντιμετώπισή της. Το Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ σε συνεργασία με διαπιστευμένα από το κράτος εργαστήρια στις δειγματοληψίες, τις χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις νερών, που διαθέτουν εξειδικευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο, χρησιμοποίησαν πρωτοποριακές για τα Ελληνικά δεδομένα μεθόδους και εξοπλισμό (ωκεανογραφικά σκάφη, διάφορα πλωτά μέσα προσαρμοσμένα στις διαφορετικές συνθήκες των πεδίων έρευνας, κινητές μονάδες κλπ), και υλοποίησαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα με απόλυτη επιτυχία και αποτελεσματικότητα. Για πρώτη φορά, πραγματοποιήθηκε ένα τέτοιο οριζόντιο ολοκληρωμένο ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο δεν περιορίζεται απλά σε μεμονωμένα στείρα αναλυτικά δεδομένα, αλλά αποτυπώνεται, με διαδικασίες που διασφαλίζουν την απαιτούμενη αναγνωρισμένη τεχνική επάρκεια και αμεροληψία, η πραγματική κατάσταση ρύπανσης του Θερμαϊκού Κόλπου , εντοπίζονται, ταυτοποιούνται και διαστασιολογούνται οι κύριες εστίες ρύπανσης του ΚόλπουΜε βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τα αναλυτικά δεδομένα που συλλέχθηκαν καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, προτείνονται εφαρμόσιμες λύσεις, με σκοπό την ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης και την σε μεγάλο βαθμό αποκατάσταση του οικοσυστήματος.Διαπιστώθηκαν σε ορισμένες περιοχές αλλοιώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, όπου το Υπουργείο, θα μεριμνήσει για τη λήψη μέτρων σε συνεργασία με την Κεντρική Διοίκηση, τους συναρμόδιους φορείς και την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την αντιμετώπιση αυτών.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρουσιάζουν οι προτάσεις που διατυπώνονται, για την διαμόρφωση ενός γενικότερου σχεδίου δράσης προστασίας και αποκατάστασης των υποβαθμισμένων περιβαλλοντικά θαλάσσιων περιοχών του Κόλπου.Επίσης, κατά την υλοποίηση του προγράμματος, προσκομίστηκαν παράλληλα οφέλη, όπως είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας και η επιμόρφωση φοιτητών και μεταπτυχιακών του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ στην ωκεανογραφική έρευνα, τις μετρήσεις πεδίου και τις εξειδικευμένες εργαστηριακές δοκιμές που χρησιμοποιήθηκαν στο πρόγραμμα. Τέλος, η έρευνα αυτή, είναι βέβαιο ότι θα ωφελήσει το σύνολο του πληθυσμού του Νομού και ιδιαίτερα τους κατοίκους των παράκτιων περιοχών γιατί θα συντελέσει στην διατήρηση ή και τη βελτίωση των θαλασσίων οικοσυστημάτων, της υγείας των λουομένων, της επίτευξης καλής ποιότητας αλιευμάτων και ασφαλώς στον τουρισμό. Επισυνάπτουμε τα μέτρα αντιμετώπισης που προτείνουν οι μελετητές.
Το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης συνεχίζοντας τις στοχευμένες δράσεις του για την προστασία του Θερμαϊκού Κόλπου και στο πλαίσιο των δράσεων του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ/eegrants) εγκρίθηκε και περνά σε φάση υλοποίησης το πρόγραμμα, με επικεφαλής εταίρο το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, «Ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΖΠ) Θερμαϊκού Κόλπου – Πιλοτική εφαρμογή στη δυτική παράκτια ζώνη», προϋπολογισμού 1,5 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο, διάρκειας 25 μηνών έχει ως στόχο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αειφορική χρήση του Θερμαϊκού ως θαλάσσιου πόρου, μέσα από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη των αλληλοτροφοδοτούμενων δράσεων. Αναδεικνύει την παραγωγική συνεργασία φορέων που έχουν εμπλοκή στην παρακολούθηση και προστασία του Θερμαϊκού Κόλπου και στην υλοποίησή του συμμετέχουν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, οι Δήμοι Εχεδώρου και Αξιού και ο Φορέας Διαχείρισης της Προστατευμένης Περιοχής.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ1. Σε συνεργασία με τη Δ/νση Περιβάλλοντος της Νομαρχίας και του ΥΠΕΧΩΔΕ να γίνει λεπτομερής καταγραφή, ταξινόμηση και αποτίμηση περιβαλλοντικού φορτίου από όλες τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες κτλ. του Νομού. 2. Διαρκής και συστηματικός έλεγχος εκροών όλων των εντοπισμένων και δυνητικών σημειακών εστιών ρύπανσης – μόλυνσης του Θερμαικού. Αναθεώρηση, και δημιουργία ενδεχομένως νέου θεσμικού πλαισίου, για την άμεση επιβολή προστίμων και δυνατότητας παρέμβασης η οποί θα φτάνει μέχρι και την ανάκλιση της αδείας λειτουργίας των μονάδων, όταν διαπιστώνεται υπέρβαση των περιβαλλοντικών όρων.3. Κατάλληλη χωροθέτηση στις βιομηχανικές ζώνες, με πρόβλεψη για σύγχρονο αντιρρυπαντικό εξοπλισμό και επιβολή περιβαλλοντικών όρων σε όλες τιςβιομηχανίες – βιοτεχνίες, ανεξαρτήτου μεγέθους. Ανάκληση αδείας λειτουργίας της κάθε εγκατάστασης η οποία δεν επεξεργάζεται αποτελεσματικά τα αστικά της λύματα (τριτοβάθμιος βιολογικός ή σηπτικοί βόθροι, η εκκένωση των οποίων να αποδεικνύεται με τα παραστατικά-δελτία αποστολής των λυμάτων με τα βυτία), η δεν είναι συνδεδεμένη με το κεντρικό δίκτυο αστικών λυμάτων. 4. Παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων της λεκάνης απορροής του ¢νω Ρου του ποταμού Αλιάκμονα (μέχρι το φράγμα του Πολυφύτου), για την προστασία και βιώσιμη ανάπτυξη, και την εναρμόνιση με τις απαιτήσεις της οδηγίας 60/2000 και το νόμο 3199/2003.5. Δημιουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος ελέγχου ποιότητας νερού στον Αξιού σε σταθμό στους Ευζόνους ή την Αξιούπολη για τον 24ώρο έλεγχο της ποιότητας του ύδατος του Αξιού που εισέρχεται στην χώρα μας.6. Δημιουργία βάσης δεδομένων στην οποία θα συγκεντρώνονται και θα καταχωρούνται πληροφορίες όλων των εστιών ρύπανσης (αστικά απόβλητα, βιομηχανικά λύματα, γεωργικά-κτηνοτροφικά απόβλητα κ.λπ.) των υδάτινων αποδεκτών που καταλήγουν στο Θερμαϊκό Κόλπο και συμβάλλουν στη ρύπανσή του.7. Να σταματήσει η χρήση των χωματερών που βρίσκονται στην περιοχή του Δέλτα του Αξιού και να μεταφερθούν σε άλλες κατάλληλες περιοχές; 8. Να ολοκληρωθούν τα έργα των νέων ΧΥΤΑ9. Να γίνει αποκατάσταση και ολοκλήρωση του στραγγιστικού και αρδευτικού δικτύου της λεκάνης Αξιού. (Η έλλειψη επαρκούς στραγγιστικού δικτύου έχει ως αποτέλεσμα την στράγγιση των εδαφών στον ίδιο τον ποταμό Αξιό). 10. Επεξεργασία των νερών της Κεντρικής αποχετευτικής τάφρου της Σίνδου, ενδεχομένως και του Λουδία όπως και του υπόλοιπου στραγγιστικού δικτύου του νοτίου τμήματος της λεκάνης που σήμερα αποχύνονται απευθείας στον Θερμαϊκό Κόλπο. 11. Επεμβάσεις σε όλες τις ανοικτές αποστραγγιστικές τάφρους που είναι οι κυριότερες πηγές δυσάρεστων οσμών και μεταφοράς ρύπων γενικώς.12. Να διερευνηθεί η κατασκευή περιαιγιάλειας συλλεκτήριας τάφρου, κατά μήκος της αιγιαλίτιδας ζώνης της περιοχής Καλοχωρίου. Οι απορροές που θα συλλέγονται θα οδηγούνται σε δεξαμενή εξισορρόπισης και θα διατίθονται υπόγεια ή υποθαλάσσια μετα από επεξεργασία στο βαθμό που απαιτείται. 13. Είναι άμεσης προτεραιότητας η αποφυγή (με αυστηρή αστυνόμευση αλλά και επιβολή υψηλών προστίμων) απόθεσης στερεών αποβλήτων στις κοίτες των ποταμών και η ενημέρωση των ενδιαφερομένων, όχι μόνο για τα υψηλά πρόστιμα αλλά και για τις περιβαλλοντικά αποδεκτές εναλλακτικές θέσεις απόθεσης των διαφόρων αδρανών υλικών. 14. Η αποφυγή διάθεσης ακατέργαστων υγρών αποβλήτων στη κοίτη των ποταμών είναι επίσης άμεση ανάγκη. 15. Να εξεταστεί η επεξεργασία των υγρών αποβλήτων όλων των οικισμών εκατέρωθεν της κοίτης με τη μέθοδο των τεχνητών υγροτόπων.16. Οριοθέτηση των ευαίσθητων περιοχών λεκανών απορροής των ποταμών και ανάπτυξη εναλλακτικών καλλιεργειών και άρδευσης. 17. Οριοθέτηση των χώρων εξειδικευμένων γεωργικών δραστηριοτήτων των αγροτών (γέμισμα και πλύσιμο ψεκαστικών μηχανημάτων) και εγκατάσταση βιοκλινών στους Δήμους και Κοινότητες που διαπιστώθηκε σημειακή ρύπανση υπογείων ποσίμων νερών από γεωργικά φάρμακα. 18. Ένα σημαντικό ποσοστό του προβλήματος της ρύπανσης των υπογείων νερών οφείλεται σε καθημερινές δραστηριότητες των γεωργών όπως το γέμισμα και ξέπλυμα των ψεκαστικών μηχανημάτων δίπλα στις γεωτρήσεις παροχής νερού. Εάν μερικά μόνο κυβικά εκατοστά (ml) από το σκεύασμα ενός γεωργικού φαρμάκου που περιέχει έστω 1 γραμμάριο δραστικής ουσίας πέσει στο έδαφος, θα χρειαστούν περίπου 10000 m3 νερό για να φτάσει η συγκέντρωση του φαρμάκου το όριο του 0.1 μg/l. Πολλά κυβικά εκατοστά και ακόμη και λίτρα σκευασμάτων γεωργικών φαρμάκων πέφτουν ετήσια στον περίγυρο χώρο των γεωτρήσεων και άλλων παροχών νερών (αρδευτικά και στραγγιστικά κανάλια, ποτάμια και λίμνες) με αποτέλεσμα οι γεωργικές αυτές δραστηριότητες να αποτελούν πηγή ρύπανσης επιφανειακών και υπογείων νερών. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και ήδη σε πολλές χώρες πάρθηκαν αυστηρά μέτρα για την προστασία των νερών από αυτές τις πηγές ρύπανσης. Δύο είναι τα κύρια μέτρα που λαμβάνονται διεθνώς. (α) οριοθέτηση των χώρων όπου θα επιτρέπονται αυτές οι γεωργικές δραστηριότητες (γέμισμα και πλύσιμο ψεκαστικών μηχανημάτων). Με το μέτρο αυτό λύνεται και το σοβαρό πρόβλημα της απόρριψης των συσκευασιών των σκευασμάτων γεωργικών φαρμάκων οπουδήποτε, με αποτέλεσμα οι συσκευασίες αυτές να μεταφέρονται στα επιφανειακά νερά (κανάλια και ποταμούς) και συχνά να τις βλέπουμε να επιπλέουν ακόμη και στο θαλασσινό νερό ή να εναποτίθενται στις ακτές. (β) εγκατάσταση στους ανωτέρω χώρους ειδικών θέσεων (βιοκλίνες) με κατάλληλη επιφανειακή κάλυψη για την κατακράτηση του νερού και την ταχεία αποικοδόμηση των γεωργικών φαρμάκων. 19. Δημιουργία κτηνοτροφικού πάρκου για ενοποίηση της ελεύθερης εκτροφής ζώων. Οι κτηνοτροφικές μονάδες που βρίσκονται εντός της Α’ Ζώνης να μετεγκατασταθούν στην Γ’ Ζώνη, ώστε να μην επηρεάζουν τον υδροβιότοπο του Δέλτα20. Να ολοκληρωθεί και να βελτιωθεί άμεσα η λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών και συγκεκριμένα :α) Στην περιοχή του Αγγελοχωρίου θα πρέπει να ολοκληρωθεί η κατασκευή του αποχετευτικού δικτύου και να ενωθεί πλήρως με το βιολογικό καθαρισμό. Επιπλέον, η εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη Β’ φάση κατασκευής, καθώς έχει καταστεί σαφές πως η ανεξέλεγκτη απόρριψη των βοθρολυμάτων οδηγεί στη ρύπανση και μόλυνση των υδάτων του παρακείμενου θαλάσσιου περιβάλλοντος.β) Ο Σταθμός Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης στο Γαλλικό γ) Oι Κεντρικές Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) του Π.Σ. Θεσσαλονίκης , που βρίσκεται στην κοίτη του Γαλλικού ποταμού, επεξεργάζονται 160.000 κυβικά μέτρα λυμάτων την ημέρα, εδώ και περίπου έξι χρόνια, υποτίθεται με πλήρη βιολογική επεξεργασία (νιτροποίηση - απονιτροποίηση) δευτέρου σταδίου. Ωστόσο, η παρουσία φωσφορικών ιόντων στα επεξεργασμένα λύματα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων της περιοχής και το υψηλό μικροβιολογικό φορτίο των λυμάτων αποδεικνύεται ότι δημιουργούν την ΚΥΡΙΑ ΕΣΤΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ – ΜΟΛΥΝΣΗΣ της περιοχής του θαλασσίου μετώπου Καλοχωρίου και σεμεγάληέκταση ευτροφικά φαινόμενα, δεδομένου ότι ο P αποτελεί τον περιοριστικό – ρυθμιστικό παράγοντα του Θερμαικού . Πρέπει, λοιπόν, να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην εγκατάσταση συστημάτων απομάκρυνσης του φωσφόρου από τα λύματα και την αποτελεσματική τριτοβάθμιαεπεξεργασία τους (απολύμανση).δ) Στην περιοχή του Ανθεμούντα έχει διαπιστωθεί πως βοθρολύματα από τα Βασιλικά, τη Σουρωτή, αλλά και τα μερικώς επεξεργασμένα ή ανεπεξέργαστα λύματα από το βιολογικό καθαρισμό της Θέρμης (ο οποίος υπολειτουργεί) καταλήγουν στην υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα, επηρεάζοντας το θαλάσσιο περιβάλλον κοντά στην περιοχή του αεροδρομίου. ε) Η λειτουργία των κονσερβοποιείων που λειτουργούν στη δυτική πλευρά της πόλης, κοντά στην Τάφρο 66, είναι περιοδική και διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα, στο οποίο οι υφιστάμενοι βιολογικοί καθαρισμοί των μονάδων δεν μπορούν να φτάσουν σε συνθήκες σχεδιασμένης αποτελεσματικότητας (δεν προλαβαίνουν να αναπτύξουν το κατάλληλο μικροβιακό φορτίο που θα είναι ικανό να διασπάσει την αυξημένη συγκέντρωση σε οργανικά λύματα). Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η μεταφορά ελεγμένης ενεργού ιλύος στις βιοτεχνίες αυτές από μεγάλες εγκαταστάσεις, με σκοπό την άμεση λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών στο μικρό χρονικό διάστημα που διαρκεί η παραγωγική διαδικασία.στ) Να παρακολουθούνται μόνιμα οι ΕΕΛ όλων των Δήμων με εξειδικευμένους τεχνικούς- επιστήμονες, να πραγματοποιούνται οι προβλεπόμενοι έλεγχοι σε αρμόδια εργαστήρια, να υποβάλλονται όλα τα στοιχεία (συμπεριλαμβανομένων εκτός των καταστάσεων ποιοτικού ελέγχου, τα δελτία αποστολής λυματολάσπης, τα ισοζύγια πρώτων και βοηθητικών υλών κλπ) στη ΔΠΑΘΚ και να εφαρμόζεται τριτοταγής επεξεργασία των λυμάτων σε όλες τις μονάδες επεξεργασίας.
21. Η επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών θα συμβάλλει θετικά στο τοπικό υδρολογικό ισοζύγιο ενώ συμβάλλει και στη μη διάθεση του εναπομείναντος οργανικού φορτίου και θρεπτικών στο θαλάσσιο περιβάλλον.
22. Να ελέγχονται συστηματικά όλα τα διερχόμενα πλοία και τα πλοία που αγκυροβολούν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, για την χρήση απαγορευμένων υφαλοχρωμάτων, την εκκένωση δεξαμενών αστικών λυμάτων και σεντίνων, εντός του εσωτερικού Θερμαικού Κόλπου.
23. Να απαγορευτούν οι εργασίες αφαίρεσης υφαλοχρωμάτων (αμμοβολές) από τα σκάφη και κυρίως εκείνων που περιέχουν τριβουτυλικό κασσίτερο, από τις ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες (καρνάγια και μαρίνες)
24. Να γίνει αποκατάσταση του χώρου στην περιοχή των παλιών βυρσοδεψείων . Μέχρι να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός και τα έργα αποκατάστασης, θα πρέπει άμεσα να γίνει ψεκασμός των λιμνάζοντων υδάτων με αιώρημα ειδικής καλλιέργειας βακτηρίων (μη παθογόνα - ακίνδυνα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον) τα οποία δρούν ανταγωνιστικά με τα αναερόβια βακτήρια που προκαλούν την δυσοσμία, και μπορεί να μειώσουν τις οσμές σε ποσοστό 40 – 70 %
http://www.mathra.gr/default_2870.aspx
